Het gevaar van stapeling van bedreigende stoffen

Sluipende vervuiling

Door overmatige economische activiteit raakt ons leefmilieu langzaam vervuild met stoffen die onze gezondheid kunnen aantasten. Maar zowel in voedsel als in ons drinkwater wordt gemonitord op een maximaal percentage gevaarlijke stoffen, waarbij de statistiek wordt ingezet om in te schatten hoe groot de kans is op gezondheidsschade. Op zich is dit een realistische aanpak, maar niemand kan goed inschatten wat het cumulatieve en gezamenlijke effect is van verschillende schadelijke stoffen die afzonderlijk onder de norm blijven waarboven het schadelijk is.

Laat we ons door de autoriteiten niet te veel in slaap sussen?

Zijn we wel voldoende bewust en bezorgd over de complexiteit van de milieu- en gezondheidsproblematiek? Hoewel het monitoren van individuele stoffen en het vaststellen van maximaal toegestane niveaus een belangrijke stap is in de bescherming van de volksgezondheid, kan het zijn dat deze aanpak niet volledig het cumulatieve effect van verschillende stoffen op onze gezondheid weergeeft.
De interactie tussen verschillende stoffen in het milieu en hun gezamenlijke effecten op de menselijke gezondheid is complex en soms moeilijk te voorspellen. Dit wordt vaak aangeduid als het 'cocktaileffect' van chemicaliën, waarbij de combinatie van verschillende stoffen leidt tot een groter effect dan de som van de effecten van de afzonderlijke stoffen.

Het is daarom belangrijk dat beleidsmakers en autoriteiten erkennen dat het monitoren van individuele stoffen mogelijk niet voldoende is om de volledige impact op de gezondheid te begrijpen. Er is behoefte aan meer onderzoek naar de cumulatieve effecten van verschillende stoffen en hoe ze interageren in het milieu en in het menselijk lichaam. Dit kan leiden tot een meer holistische benadering van milieubescherming en volksgezondheid, waarbij niet alleen wordt gekeken naar individuele stoffen, maar ook naar hun combinatie en interacties.

Leef bewust

In de tussentijd is het belangrijk voor individuen om zich bewust te zijn van mogelijke risico's en voorzorgsmaatregelen te nemen om hun blootstelling aan schadelijke stoffen te minimaliseren, zoals het verminderen van het gebruik van chemicaliën in huis, het kiezen van biologische voeding en het ondersteunen van beleid dat de gezondheid van mens en milieu beschermt.

Onnodig gif in ons drinkwater

Renée Bergkamp, directeur Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin), reageert met een ingezonden brief in de Volkskrant van 19-2-2014 op een artikel over onkruidverdelger glyfosaat.

In zijn artikel 'Gif in de verdomhoek' (Wetenschap, 15 februari) spreekt René Didde over 'pseudowetenschappelijke angstverhalen' en 'naar hartenlust shoppen uit de metersdikke dossiers'. Daarmee wordt zijn verhaal een betoog voor 'onkruidgif', waarin de essentie van drinkwater en volksgezondheid nauwelijks aan bod komen.
Zo staat in de aangehaalde levenscyclusanalyse-studie (LCA) (paragraaf 2.5) van Niels Jonker dat 'in een LCA- berekening het overschrijden van drinkwaternormen niet expliciet wordt meegenomen'. Dat verklaart bijvoorbeeld dat borstelen slecht scoort in deze studie.
Borstelen leidt namelijk tot een kortere levensduur van de verharding en dat is niet goed voor het milieu. Tsja…. Nogal eenzijdig, want het grootste probleem met glyfosaat is nu juist het risico voor de drinkwaterproductie.
Uit oogpunt van de volksgezondheid gelden wettelijke normen - zowel nationaal als Europees - voor onkruidbestrijdingsmiddelen in drinkwaterbronnen. Daar voldoen we dus niet aan en glyfosaat overschrijdt de norm het vaakst, de afgelopen vijf jaar ruim 130 keer. Door gebruik op bestrating komt het middel in het oppervlaktewater. Inmiddels wordt het ook al boven de norm aangetroffen in grondwater.
De 'onschuldige allesdoder' glyfosaat spoelt dus wel degelijk uit naar drinkwaterbronnen en daar hoort een gifstof niet thuis. Door de toename van dit soort bedreigingen moeten drinkwaterbedrijven extra zuiveren om de kwaliteit van het drinkwater te garanderen. En ook dat betekent extra CO2-uitstoot, want zuiveren kost energie en dat is in het hele verhaal niet meegenomen.
Het betekent ook extra kosten, die niet de vervuiler maar de consument moet betalen. Is dat redelijk? Kennelijk vinden we in Nederland het spuiten met chemie op verhardingen belangrijker dan het schoon houden van onze drinkwaterbronnen. En dat terwijl er prima alternatieven zijn. Dat bewijzen de vele gemeenten die al jaren chemievrij onkruidbeheer hanteren.